Wednesday, June 30, 2004

روش های تدریس و... قسمت آخر.

امتحان : عبارتست از توصیف یا اندازه گیری تغییر رفتار دانش آموز در جهت نیل به هدف های آموزش است. اهداف امتحان : - امتحان به عنوان وسیله ای برای تعیین شواهدی جهت شروع مراحل بعدی تدریس. - امتحان به عنوان وسیله ای برای کمک به یادگیری دانش آموزان . - امتحان به عنوان وسیله ای برای اصلاح روش تدریس معلم . - امتحان به عنوان وسیله ای برای تعریف اهداف تدریس . - امتحان به عنوان وسیله ای برای برای ایجاد رغبت و کسب عادات صحیح مطالعه . - امتحان به عنوان وسیله ای برای برای طبقه بندی دانش آموزان . انواع امتحان : کتبی ، شفاهی ، عملی . انواع سوالات امتحانی کتبی : عینی شامل چند انتخابی، صحیح و غلط ، کامل کردنی ، کوته جواب ، جور کردنی ( وصل کردنی ). انشائی که پاسخ دهنده آزادی عنل بیشتری برای ارائه آموخته های خود دارد. منابع: 1- برنامه ریزی درسی و طرح درس در آموزش رسمی و تربیت نیروی انسانی –علی میرزا بیگی – نشر یسطرون1380 2- اصول برنامه ریزی درسی – کورش فتحی واجارگاه – نشر ایران زمین 1377 3- مبانی برنامه ریزی درسی ( راهنمای عمل ) - حسن ملکی –انتشارات مدرسه 1376 4- مبانی برنامه ریزی آموزشی – برنامه ریزی درسی – الف لوی – فریده مشایخ – انتشارات مدرسه 1362 5- راهنمای عمل برنامه ریزی درسی – ادری و هاوارد نیکلس – داریوش دهقان . نشر قدیانی 1377 6- تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی – ال-آر-هولستی – نادر سالار زاده امیری – دانشگاه علامه 1380 7- راهکار های آموزش جغرافیا – شایان و دیگران – نشر شورا 1377 8- سازماندهی محتوای برنامه درسی – حسن ملکی – نشر قو 1374 9- سنجش و اندازه گیری در آموزش و پرورش و روانشناسی- حسن پاشا شریفی- بی تا- بی نا – 10- اندازه گیری و سنجش در روانشناسی و تعلیم وتربیت –ثرندایک و هیگن – خسرو مهندسی –نشر اندیشه 1345 i. بر

روش های تدریس و... قسمت9.

اهداف کلی سنجش و اندازه گیری در نظام آموزشی : 1- روش های سنجش و اندازه گیری اطلاعات مفیدی را درباره دانش آموزان فراهم می کند که معلم بر اساس این اطلاعات ، دانش آموزان را بهتر می شناسد و امکانات لازم را برای رشد و تکانل آنان فراهم می آورد. 2- بر اساس اطلاعات حاصل از روش های سنجش و اندازه گیری می توان دانش آموزان را در شناخت بهتر خود یاری کرد و به این وسیله آنان را به اتخاذ تصمیم های عاقلانه در موقعیت های مختلف زندگی قادر خواهد ساخت. 3- با استفاده از روش های سنجش و اندازه گیری، معلمان از تفاوت های فردی مخاطبین آگاه می شوند. و آنان را در حل مسائل و مشکلات شخصی و کسب سازگاری مطلوب یاری می کنند. 4- اطلاعاتی که بر مبنای روش های سنجش و اندازه گیری به دست می آید مشاوران را در جریان راهنمایی تحصیلی یا شغلی دانش آموزان کمک می کند. روش های سنجش و اندازه گیری : به طور کلی سنجش و اندازه گیری مبتنی بر دو روش است:1- روش مشاهده 2- روش آزمون ( امتحان) مشاهده :یعنی مطالعه و بررسی در اعمال و رفتار واقعی فرد در موقعیت های عادی زندگی. مشاهده شامل دو نوع است : مشاهده خارجی و مشاهده شخصی. مشاهده خارجی: نوعی مشاهده است که شخص ، رفتار فرد دیگر را در موقعیت های گوناگون تحت مطالعه قرار می دهد. مشاهده شخصی : نوعی مشاهده است که شخص درباره اعمال و رفتار خود به مطالعه می پردازد و نتایج مطالعات خود را به دیگری گزارش می دهد. آزمون : وسیله ای عینی و محاسبه شده است برای اندازه گیری نمونه ای از حالات و رفتار معین فرد. از امتیازات روش آزمون بر روش مشاهده آن است که اندازه گیری رفتار آدمی از طریق آزمون ها عینی تر از روش مشاهده است و نتیجه ارزیابی کمتر از مشاهده تحت تاثیر قضاوت و نظرات شخصی آزمایش کننده قرار می گیرد. ضمن آن که هم سریع تر انجام می شو.د و هم تعداد بیشتری را می توان در یک مرحله ارزیابی کرد. انواع آزمون : در ساده ترین شکل می توان آزمون ها را از نظر دقت ساخت ؛ از نظر موضوع و از نظر وسیله واجرا دسته بندی نمود. آزمون ها از نظر دقت ساخت: معلم ساخته یا استاندارد شده . آزمون ها از نظر موضوع : پیشرفت تحصیلی ؛ هوش و استعداد تحصیلی ؛رغبت ؛ شخصیت. آزمون ها از نظر وسیله و اجرا : آزمون کلامی ( شفاهی و کتبی) ؛ آزمون غیر کلامی ( تصویری و ابزاری ) ؛ مختلط ؛ فردی ؛ گروهی . اشاره شد که برای اندازه گیری تغییرات بوجود آمده دردانش آموزان ، معلم از ابزاری به نام آزمون یا امتحان استفاده می کند. بنابراین می توان چنین استنباط کرد که امتحان اطلاق خاص آزمون در زمینه اندازه گیری پیشرفت تحصیلی است.

روش های تدریس و... قسمت8.

ارزشیابی: ارزشیابی اقدامی است برای اطمینان از حصول اهداف پیش بینی شده. در برنامه ریزی درسی ارزشیابی فقط معطوف به برگزاری امتحان و آزمون در کلاس درس نیست . به طور کلی ترزشیابی را می توان به دو بخش تقسیم نمود: 1- ارزشیابی از برنامه درسی 2- ارزشیابی پیشرفت تحصیلی . ارزشیابی از برنامه درسی : در پایان هر یک از مراحل برنامه ریزی درسی نظیر : تیازسنجی ؛ تعیین اهداف؛ تولید محتوا ؛ سازماندهی محتوا ؛ و .... ارزشیابی برای اطمینان از صحت مسیر حرکت برنامه به عمل می آید.در پایان تولید یک برنامه نیز ارزشیابی به صورت های مختلف از جمله اعتبار بخشی و اجرای آزمایشی انجام می شود. ارزشیابی پیشرفت تحصیلی : در هنگام اجرای یک برنامه درسی در یک واحد آموزشی به انگیزه اطمینان از تحقق اهداف پیش بینی شده در زمینه انتقال مفاهیم و وقوع یادگیری و اطمینان از پیشرفت فراگیران ارزشیابی انجام می شود. ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به سه شکل انجام می شود. ارزشیابی تشخیصی یا آغاز درس ؛ که به منظور اطلاع معلم از سطح دانسته های مخاطبین و هم چنین یاد آوری آموخته های قبلی مخاطبین انجام می شود . و به معلم کمک می کند تا بر اساس برآورد صحیحی نسبت به طراحی تدریس خود اقدام نماید. ارزشیابی تکوینی یا مستمر : معلم در طول جریان تدریس در یک جلسه و هم چنین در تمام یک دوره تحصیلی به صورت های مختلف ارزشیابی به عمل می آورد. ارزشیابی پایانی : در انتهای یک جلسه آموزشی یا یک دوره آموزشی بوسیله معلم جهت اطمینان از تحقق اهداف آموزشی انجام می شود. سنجش و اندازه گیری را در نظام آموزشی به عنوان وسیله و روش های جمع آوری اطلاعات درباره خصایص رفتار آدمی به طریق منظم و اصولی ريال تجزیه و تحلیل این اطلاعات به عنوان اساس و پایه اعمال خاص تعریف کرده اند. ( پاشا شریفی)

Tuesday, June 29, 2004

روش های تدریس و... قسمت7.

تعریف تحلیل محتوا : فن پژوهشی عینی ، اصولی و احتمالا کمٌی در محتوا به منظور تفسیر آن را تحلیل محتوا می دانند. تفکر بنیادی تحلیل محتوا عبارتست از قرار دادن اجزای یک متن ( کلمات ، جملات، پاراگراف هاو امثالهم بر حسب واحدهایی که انتخاب می شود)در مقولاتی که از پیش تعیین شده اند. البته تحلیل محتوا تنها محدود به متن و نوشته نمی شود، بلکه می تواند شامل سایر مطالب از جمله تصاویر ، نقشه ها و نقاشی ها و نمودار ها نیز باشد. مواردی از تحلیل محتوا: 1- تحلیل محتوا به منظور مشخص ساختن انواع مفاهیم و مطالب به کار رفته 2- تحلیل محتوا به منظور تعیین اهداف آموزشی ( طریقه ای عکس حالت اول) 3- تحلیل محتوا به منظور بررسی معیار های انتخاب محتوا 4- تحلیل محتوا به منظور تعیین نقاط ضعف و اصلاح برنامه. 5- تحلیل محتوا به منظور بررسی میزان در گیر شدن یاد گیرنده با محتوای کتاب . سازماندهی محتوا : علاوه بر ضرورت توجه به انتخاب محتوا ف لازم است سازماندهی آن نیز به صورت مناسب انجام شود. ممکن است یک محتوای خوب بدون سازماندهی مناسب ، در یادگیری موثر نباشد. سازماندهی محتوا یعنی ترتیب ارائه محتوای آموزشی بر پایه ملاک هایی مشخص. ملاک های سازماندهی محتوا : 1- توالی : کدام محتوای یادگیری باید در پی کدام مطلب بعدی قرار گیرد؟برای پاسخ به این سوال باید اصول توالی محتوا را بشناسیم . توالی در سازماندهی محتوا دارای 5 اصل است که عبارتند از : الف) از ساده به مشکل باشد . ب) از کل به جز باشد. پ) دارای ترتیب زمانی باشد . ت) از معلوم به مجهول حرکت کند. ث) آموزش همراه با عمل باشد. 2- تداوم؛انتقال یک نوع از تجارب آموزشی طی یک دوره زمانی معین. 3- وسعت؛ برنامه درسی دارای گستردگی لازم باشد . 4- تعادل ؛ بین محتوا و توان یادگیرنده . 5- ارتباط عمودی و افقی . ( در یک درس ، در یک کتاب ، در یک برنامه ، در یک دوره تحصیلی ، در یک نظام آموزشی ) در ادامه این مبحث با استفاده از روش ویلیام رومی نسبت به تحلیل محتوا کتاب سیر اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا از جنبه داشتن مشخصه های یک کتاب آموزشی ، اقدام شده است . لازم به گفتن است که تنها در یک بعد این روش یعنی تحلیل و ارزشیابی متن با فرض در نظر گرفتن جملات کتاب ، به جز سر فصل ها ، شرح زیر اشکال ؛ منحنی ها یا پیشگفتار فصل ها این تحلیل صورت گرفته است و تحلیل و ارزشیابی شکل ها؛بررسی و تعیین شاخص فعالیت های پیشنهاد شده؛تحلیل و ارزشیابی پرسش های پایان فصول؛ و تحلیل و ارزشیابی خلاصه فصول به فرصتی دیگر موکول میگردد. برای این منظور ده صفحه از کتاب به طور تصادفی انتخاب شده است.و جملات این صفحات در دسته های زیر قرار داده شده است: 1- بیان حقایق ( ) 2- بیان نتایج و اصول توسط مولف ( ) 3- ارائه تعریف ( ) 4-پرسش هایی که پاسخ آن بلافاصله توسط مولف داده شده است. ( ) 5- پرسش هایی که پاسخ دادن به آن مستلزم آن است که یاد گیرنده مفروضات داده شده را تجزیه و تحلیل کند. ( ) 6- از یاد گیرنده خواسته شده نتایج را بیان کند.( ) 7- از یاد گیرنده خواسته شده فعالیتی انجام دهد و نتایج آن را تجزیه و تحلیل کند. ( ) 8- پرسش هایی که برای جلب توجه یاد گیرنده ارائه شده و توسط مولف بلافاصله به آن جواب داده نشده است. ( ) 9- از یاد گیرنده خواسته شده به اشکال توجه کند یا موارد مشابه ( ) 10- پرسش های مربوط به معانی بیان مطرح شده است. ( ) شاخص درگیر کلی یادگیرنده در متن و نوشته = جمع 244 212 192 153 137 91 46 34 29 17 صفحات طبقات 10 * * * * * * * * * * حقایق 10 * * * * * * * * * * بیان نتایج و اصول توسط مولف 8 * * * * * * * * تعاریف 1 * پرسش هایی که بلافاصله پاسخ داده شده 0 پرسش هایی که پاسخ به آن مستلزم تلاش ذهنی یادگیرنده است. 0 مواردی که بیان نتایج از یاد گیرنده خواسته شده 0 مواردی که از یادگیرنده فعالیت و تجزیه و تحلیل خواسته شده 0 پرسش هایی به منظور جلب توجه یادگیرنده بدون پاسخ فوری مولف 1 * توجه دادن نسبت به شکل ها و موارد مشابه 0 معانی بیان تفسیر نتایج : شاخص صفر = عدم درگیری یادگیرنده در فعالیت های آموزشی از طریق محتوای کتاب شاخص 1 = در نیمی از محتوا درگیری یادگیرنده وجود دارد . شاخص ∞= در هر مورد ، هر جمله ، هر شکل و یا هر منحنی از یادگیرنده خواسته شده نوعی تجزیه و تحلیل انجام دهد. کتاب هایی که شاخص کلی آنها در مورد درگیری یاد گیرنده در فالیت های آموزشی کمتر از 4/0 باشد غیر پژوهشی هستند. کتاب هایی که شاخص کلی آنها بیش از 5/1 باشد تاکید شان روی مطرح کردن سوالات است .دراین صورت لازم است در کنار آنها از کتاب هایی با هدف ارائه اطلاعات یعنی دانش افزایی استفاده شود. حاصل این بررسی اجمالی عدد 0 است

روش های تدریس و... قسمت6.

روش های تدریس : در ساده ترین دسته بندی روش های تدریس می توان آن ها را به دو دسته کلی : روش های فعال و روش های غیر فعال تقسیم کرد. روش های فعال تدریس : 1- روش آموزش گروهی 2- روش حل مساله 3- روش بیان افکار و اید های آنی 4- روش مطالعه موردی 5- روش مباحثه 6- روش نمایش 7- روش مذاکره /گفتگو 8 – روش نمایش فیلم و اسلاید 9- روش شبکه بازیابی 10- روش ایفای نقش 11- روش فعالیت میدانی 12- روش اکتشافی / کاوشی روش های غیر فعال تدریش : روش سخنرانی یا خطابه ای محتوا : محتوا چیزی است که قرار است آموزش داده شود. محتوا شامل کلیه مطالب ، مفاهیم و اطلاعات مر بوط به یک درس مورد نظر است.خواه به عنوان بخشی از متن یک کتاب باشد . خواه توضیحات ، حواشی و سایر اجزای جانبی آن درس. برخی از برنامه ریزان محتوا را معادل دانش می دانند . این دسته از جمله برنامه ریزانی هستند که حیطه شناختی را در برنامه های درسی اولی تر به حساب می آورند.از منظر این گروه محتوا خلاصه ای ازحقایق ، مفاهیم، تعمیم ها،اصول و نظریه های مشابه دانش در رشته مورد نظر است. چگونه محتوا را انتخاب کنیم؟ در نظام های آموزشی متمرکز نظیر ایران معمولا محتوا در قالب کتب درسی ارائه می شود. و کتاب محور آموزش و یاد گیری است. و به همین اعتبار فقدان آن موجب سرگردانی مربی و فراگیر می شود.بویژه که ارزشیابی از میزان یادگیری در چنین شرایطی اغلب موکول به محتوای کتاب است.و شاید بی دلیل نباشد که چنین نظام های آموزشی را کتاب محور می نامند و نقطه مقابل آن را برنامه محور تلقی می کنند.این بحث بخصوص در دوره های آموزش عمومی بیشتر مصداق دارد.در دوره های تخصصی نظیر آموزش عالی وضعیت متفاوت است و یا متفاوت باشد. در این دوره اخیر ، لزوم استفاده از کتاب ها و منابع متعدد آموزشی بیشتر از دوره های آموزش عمومی است.و عمدتا در این دوره دانشجو با استفاده از منابع قابل دسترس ، به تولید مطالبی جدید بر اساس یافته های خود اقدام می نماید. اما لازم است در تولید و انتخاب این میوه ها نیز اصول و قواعدی را برشماریم . در زبان برنامه ریزی این قواعد را تحت عنوان " معیار های انتخاب محتوا " می شناسیم. معیار های انتخاب محتوا کدامند؟ شاید اگر اغراق نباشد یکی از سخت ترین بخش های اقدامات یک برنامه ریز درسی ، انتخاب محتوا باشد به خصوص در روزگاری که از آن به عنوان عصر انفجار دانش یاد می کنند. برخی از متخصصان برنامه ریزی آموزشی ملاک ها و معیار هایی را برای انتخاب محتوا ارائه نموده اند که نگاهی اجمالی بر آن ها خواهیم داشت. از نظر هیلدا تابا : اعتبار و اهمیت ؛ سازگاری با واقعیات اجتماعی؛ تعادل در وسعت و عمق؛تدارک دیدن برای طیف وسیعی از هدف ها ؛ داشتن قابلیت یادگیری؛ داشتن قابلیت انطباق با تجربیات قبلی یادگیرنده و تناسب با نیاز ها و علائق مخاطبین از جمله معیار های انتخاب محتوا توسط این صاحب نظر است. از نظر سیلور ، الکساندر و لوئیس : از نظر این گروه از صاحب نظران ، محتوا با ید دارای این ویژگی ها باشد: معرف اندیشه های یک رشته علمی ؛ بوجود آورنده درکی روشن از ساختار بنیادی رشته علمی ، تفهیم کننده روش های بررسی با استفاده از مثال و مساله ؛ جهان شمول بودن مفاهیم و اصول انتخاب شده ؛ برقرار کننده تعادل میان سهل و مشکل ؛ فراهم کننده فرصت تقویت تخیل فراگیر ؛ در ارتباط با هدف های عینی و دارای اعتبار و روائی کافی. از نظر آیزنر : ارتباط با هدف ؛ معنی دار بودن محتوا برای مخاطب؛ تناسب با تجارب قبلی مخاطب ؛داشتن جذابیت ؛ عملی بودن؛ تناسب باجنسیت؛ داشتن اهمیت ؛ و متناسب بودن با سطح رشد مخاطب از جمله ملاک هایی برای انتخاب محتوا ست. از نظر لوئی:الف لوئی برنامه ریز معروف ، ارتباط با ساختار رشته درسی ، قائل بودن به مفاهیم اساسی و کلیدی ، پایه بودن برای آموزش های بعدی ، ارتباط با مسائل روز و مرتبط بودن با مواریث فرهنگی را معیار های انتخاب محتوا می داند. به طور کلی ملاک های انتخاب محتوا عبارت خواهند بود از : 1- اهمیت 2- اعتبار 3- علاقه 4-سودمندی 5- قابلیت یادگیری 6- انعطاف پذیری 7- توجه به ساختار دانش 8- توجه به حفظ و اشاعه میراث فرهنگی و نظام ارزشی 9- ایجاد تقویت پایه های علمی برای آموزش مداوم و خود راهبری 10- ارتباط با زندگی و تجربیات روزمره و مسایل روز 11- ایجاد فرصت مناسب برای فعالیت ها و مهارت های یاد گیری چند گانه از مجموع این نظرات چنین استنباط می شود که در واقع معیار های انتخاب محتوا متناسب و متناظر با معیار های انتخاب اهداف می باشند . از این رو هر گاه اراده ای بر تحلیل محتوا قائم گردد ، ناگزیر به رجعت به اهداف روشن و مدون خواهد بود. حال اگر این سوال بنیادی مطرح شود که " چرا تحلیل محتوا می کنیم؟" پاسخ دور از دسترس نخواهد بود .یافتن نسبت بین اهداف و محتوا به منظور بهبود محتوای موجود ، علت اصلی تحلیل محتوا خواهد بود. بنابراین لازم است بدانیم که چه کسانی می توانند تحلیل محتوا کنند و اساسا تحلیل محتوا چیست؟ بررسی و انتخاب محتوا براساس معیار های بیان شده می تواند تا حدودی از طریق مطالعه توام با دقت نظر مدرسان همان محتوا انجام شود.و در صورت دوم استفاده از تکنیک تحلیل محتوا می تواند به تحلیل گر کمک نماید تا استباطی منصفانه و به دور از تعصبات شخصی ارائه کند. تعریف تحلیل محتوا : فن پژوهشی عینی ، اصولی و احتمالا کمٌی در محتوا

روش های تدریس و... قسمت5.

برنامه ریزی : مجموعه افعالی که به جهت محقق کردن اهداف از پیش تعیین شده توسط برنامه ریز طراحی و برای اجرا آماده می شود. برنامه ریزی آموزشی : بخشی از برنامه ریزی توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی است وفرایندی مستمر در اتخاذ مجموعه ای از تصمیمات برای انجام اقدامات مربوط به امورآموزشی در آینده برنامه ریزی درسی : طراحی فرصتهای یادگیری جهتاتخاذ تغییرات خواسته شده در دانش آموزان و ارزیابی میزان ایجاد تغییرات از این رو میان برنامه ریزی آموزشی و برنامه ریزی درسی تفاوت اساسی وجود دارد. برنامه ریزی آموزشی ناظر بر تمام انواع آموزش ها و سطوح مختلف نظام آموزشی با توجه به جنبه های اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، هنری و منابع مالی و نیروی انسانی محلی و ملی است. در صورتی که برنامه ریزی درسی به عنوان بخشی از برنامه ریزی آموزشی ؛ شامل طرح هایی است که مدرسه به عنوان وسیله ای برای نیل به مقاصد آن در نظر گرفته شده است. سطوح برنامه ریزی آموزشی و درسی : در چهار چوب نظام آموزشی رسمی می توان چهار سطح را مد نظر داشت. برنامه ریزی در سطح یک واحد آموزشی ( یک کلاس یا یک مدرسه ) برنامه ریزی در سطح یک منطقه ( یک شهر یا یک منطقه از یک کلان شهر) برنامه ریزی در سطح یک استان ( یا یک ایالت) برنامه ریزی در سطح یک کشور انواع برنامه ریزی آموزشی : برنامه ریزی متمرکز برنامه ریزی غیر متمرکز برنامه ریزی نیمه متمرکز هر یک از این انواع برنامه ریزی دارای مزایا و معایبی هستند. عناصر برنامه ریزی درسی : برنامه درسی شامل این عناصر است: اهداف ؛ مقاصد؛ محتوا ؛ مواد و منابع ؛ فعالیت ها ؛ راهبرد های تدریس ؛ ارزشیابی ؛ زمان وفضا . از این عناصر ، 5 عنصر اصلی ترند: هدف ؛ محتوا ؛ روش تدریس ؛ ارزشیابی و فضا ( تجهیزات ) .این عناصر در هر برنامه درسی به یکدیگر وابسته بوده و از هم تاثیر متقابل می پذیرند. مراحل اساسی برنامه ریزی درسی : طراحی ؛ اجرا ؛ ارزشیابی . خود مراح طراحی برنامه درسی شامل : 1- تشخیص نیاز ها 2- تدوین هدف ها 3- انتخاب محتوا 4- سازماندهی محتوا ( ترتیب ارائه محتوا ) 5-انتخاب تجربیات یادگیری 6- سازماندهی تجربیات یادگیری 7- تعیین روش ها و وسایل ارزشیابی.

روش های تدریس و... قسمت 4 .

11- ابزاری مناسب برای تحلیل محتوای کتاب مورد نظر تهیه کنید. 12- یک طرح درس کلی و یک طرح درس نمونه از کتاب تهیه کنید. 13- فعالیت های مکمل یاد گیری برای یک درس از کتاب تهیه کنید. 14- نمونه ای از ابزار ارزشیابی از کتاب مورد نظر تهیه کنید. 15- مطالب تهیه شده را به کلاس ارائه نمایید. آموزش چیست؟ در شکل عام آموزش یعنی فرایندی که به مدد آن تصور فرد از آینده گسترش می یابد و غنی تر می شود.آموزش را نمی توان تغییر و تحولاتی که به صورت مجرد در فرد رخ می دهد ، تلقی کرد . زیرا آموزش در حقیقت برآیند تعامل فرد با محیط دائما در حال تغییر است. هدف غایی یک نظام آموزشی ، تقویت توانایی عملی افراد برای پیش بیتی وقایع و سازگاری با تحولات از طریق ذهنی و کسب اطلاعات است. در شکل خاص ؛ آموزش به مجموعه آن چه که انسان در طول حیات خود چه به صورت منظم یا نامنظم ، سازمان یافته یا سازمان نیافته ، با قصد قبلی یا بدون قصد قبلی ، با ساختار ی مشخص یا بدون ساختار معین فرامی گیر را آموزش می نامند. انواع آموزش : 1- آموزش ضمنی 2- آموزش رسمی 3- آموزش غیر رسمی آموزش ضمنی هر آن چه که انسان در طول عمر خود ، به گونه ای سازمان نیافته . نامنظم در زمینه های دانش، مهارت و نگرش فرا می گیرد ، آموزش ضمنی اتلاق می گردد. تجربیات شخصی ، مطالعه آزاد، وسایل ارتباط جمعی ، مسافرت و... امکانات آموزش ضمنی هستند. آموزشی رسمی ( مدرسه ای) : آن بخش از نظام آموزشی است که از پیش دبستان آغاز شده تا تحصیلات تکمیلی درآموزش عالی ادامه می یابد.این آموزش سازمان یافته و دارای ساختاری مشخص است.و از سلسله مراتب منظمی پیروی می کند. آموزش غیر رسمی : هر نوع فعالیت اموزشی که سازمان یافته ولی خارج از نظام آموزشی تحقق می یابد مانند دوره های ضمن خدمت.

Monday, June 28, 2004

روش های تدریس و ...(3)

اهداف کلی درس: 1- آشنایی با روش های تدریس در برنامه های آموزشی 2- آشنایی با موضوع بررسی کتاب های درسی ؛ تحلیل محتوا 3- آشنایی با روش های ارزشیابی اهداف رفتاری: در پایان این درس قادر خواهید بود: 1-فرایند تولید یک کتاب درسی را بیان کنید 2- چگونگی انتخاب محتوای یک کتاب درسی را توضیح دهید 3- چگونگی سازماندهی محتوای یک کتاب درسی را تشریح کنید 4- اجزا و عناصر اصلی و فرعی یک کتاب را بشناسید 5- روابط میان اجزا و عناصر یک کتاب را تشخیص دهید. 6- محتوای یک کتاب درسی را تحلیل کنید. 7- روش های تدریس قابل استفاده در یک کتاب درسی را معرفی کنید 8- ابزار مناسب برای ارزشیابی یک کتاب تهیه کنید. 9- طراحی مناسبی برای ارائه یک درس انجام دهید 10- درسی را که انتخاب کرده اید به کلاس ارائه دهید. 11-.... معرفی روش کار : 1- در هر جلسه کلیاتی در مورد یکی از بخش های مربوط به این درس ارائه می شود. 2- شرکت کنندگان کلاس در گروه های کار نسبت به موضوع مطرح شده ضمن تعامل با یکدیگر ، یافته های خود را برای فعالیت فردی اعمال می کنند. 3- از نیمه دوره به بعد کلاس توسط شرکت کنندگان اداره می شود و در هر جلسه به تناسب زمان در اختیار تعدادی از شرکت کنندگان فعالیت های خود را ارائه می نمایند. 4- ارزشیابی از شرکت کنندگان بر اساس میزان فعالیت در کلاس ، حضور در کلاس،نوآوری و خلاقیت، انجام پروژه پایانی، ارائه یافته ها کار عملی به کلاس و آزمون کتبی خواهد بود. منابع قابل استفاده: 1- برنامه ریزی درسی و طرح درس در آموزش رسمی و تربیت نیروی انسانی؛ دکتر علی میرزا بیگی- نشر یسطرون- 1380 – فصل پنجم 2- برنامه ریزی درسی ( راهنمای عمل)- دکتر حسن ملکی – انتشارات مدرسه 1376-صفحات 47 تا58 و 116 تا 120 3- راهنمای عمل برنامه ریزی درسی – ادری و هاوارد نیکلس – دکتر داریوش دهقان- انتشارات قدیانی-1377 – صفحات 62 تا 73 4- مبانی برنامه ریزی آموزشی – برنامه ریزی درسی مدارس – الف لوی – فریده مشایخ-انتشارات مدرسه 1362- بخش نخست 5- اصول برنامه ریزی درسی – دکتر کورش فتحی واجارگاه- نشر ایران زمین-1377- فصل چهارم 6- تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی – ال،آر، هولستی – دکتر نادر سالار زاده امیری- دانشگاه علامه طباطبایی- 1380 7- راهکار های آموزش جغرافیا- دکتر سیاوش شایان و دیگران – نشر شورا - 1377 چگونگی انجام پروژه پایانی این درس: 1- یک کتاب درسی را به دلخواه انتخاب کنید. 2- مشخصات شناسنامه ای کتاب را ثبت کنید. 3- اهداف کتاب را معین نمایید 4- رویکرد کتاب را مشخص کنید. 5- اهمیت و ضرورت آموزش کتاب را بیان نمایید. 6- اجزای اصلی و فرعی کتاب را به تفکیک معین کنید. 7- انطباق ملاک های سازماندهی محتوا را در کتاب مشخص کنید. 6- ارتباط طولی و عرضی محتوا را مشخص کنید. 9- روش های تدریس قابل استفاده در کتاب را با ذکر دلیل معرفی نمایید. 10- روش های ارزشیابی فابل استفاده در کتاب را با ذکر دلیل بیان کنید.

روش های تدریس وبررسی کتابهای درسی)2(

فعالیت های عملی درس: انتخاب یک کتاب ثبت مشخصات کتا ب درسی تعیین اهداف کتاب تعیین رویکرد کتاب تعیین ضرورت و اهمیت آموزش آن کتاب تعیین اجزای اصلی و فرعی کتاب مورد نظر بررسی انطباق ملاک های سازماندهی محتوادر کتاب مورد نظر تعیین ارتباط طولی و عرضی محتوا در کتاب مورد نظر روش های تدریس قابل استفاده برای کتاب مورد نظر روش های ارزشیابی قابل استفاده در کتاب موردنظر تهیه ابزاری برای تحلیل محتوای کتاب مورد نظر تهیه یک طرح درس از بخشی از کتاب مورد نظر و ارائه آن به کلاس تهیه فعالیت های مکمل یادگیری برای یک درس از کتاب مورد نظر و ارائه آن به کلاس تهیه نمونه ابزار های اندازه گیری برای سنجش کتاب مورد نظر آزمون تشخیصی: 1- به نظر شما تحلیل محتوا چیست؟ 2- چه روش های تدریسی را می شناسید؟ 3- ارزشیبابی چیست و به چه علت انجام می شود؟ 4- انتظارات خود را از درسی که انتخاب کرده اید بیان کنید.

روش های تدریس وبررسی کتابهای درسی

روش های تدریس وبررسی کتابهای درسی مدرس: دکتر مهدی چوبینه 1383 فهرست آزمون تشخیصی اهداف درس روش کار منابع قابل استفاده مقدمه ضرورت و اهمیت درس کلیات تحلیل محتوا تعریف و مفهوم محتوا چگونگی تولید محتوا دلایل بررسی محتوا اهمیت وضرورت محتوا در دوره مربوطه رویکرد ها و اهداف ماده درسی ویژگی های اهداف اجزای محتوا عناصر اصلی محتوا عناوین سرفصلها عناصر جزئی تمرینات فعالیتها تصاویر نمودارها جداول نقشه ها بخش های یک درس مقدمه بدنه اصلی درس موخره سازماندهی محتوا چگونگی انتخاب محتوا ترتیب و توالی مفاهیم و مضوعات مفاهیم کلیدی ارتباط طولی و عرضی محتوا تعریف تحلیل محتوا مواردی از تحلیل محتوا ملاکهای سازماندهی محتوا روش های تدریس پیشنهادی ضرورت آشنایی با روش های تدریس روش های فعال و غیر فعال روش های ارزشیابی چگونگی ارزشیابی

تحليل محتوای کتاب انديشه های نو در فلسفه جغرافيا (۶)

4- تحلیل محتوا به منظور تعیین نقاط ضعف و اصلاح برنامه.
۵- تحلیل محتوا به منظور بررسی میزان در گیر شدن یاد گیرنده با محتوای کتاب
. در ادامه این مبحث با استفاده از روش ویلیام رومی نسبت به تحلیل محتوا کتاب مورد نظر از جنبه داشتن مشخصه های یک کتاب آموزشی ، اقدام شده است . لازم به گفتن است که تنها در یک بعد این روش یعنی تحلیل و ارزشیابی متن با فرض در نظر گرفتن جملات کتاب ، به جز سر فصل ها ، شرح زیر اشکال ؛ منحنی ها یا پیشگفتار فصل ها این تحلیل صورت گرفته است و تحلیل و ارزشیابی شکل ها؛بررسی و تعیین شاخص فعالیت های پیشنهاد شده؛تحلیل و ارزشیابی پرسش های پایان فصول؛ و تحلیل و ارزشیابی خلاصه فصول به فرصتی دیگر موکول می گردد. برای این منظور ده صفحه از کتاب به طور تصادفی انتخاب شده است.و جملات این صفحات در دسته های زیر قرار داده شده است: 1- بیان حقایق ( a ) 2- بیان نتایج و اصول توسط مولف ( b ) 3- ارائه تعریف ( c ) 4-پرسش هایی که پاسخ آن بلافاصله توسط مولف داده شده است. ( d ) 5- پرسش هایی که پاسخ دادن به آن مستلزم آن است که یاد گیرنده مفروضات داده شده را تجزیه و تحلیل کند.( e) 6- از یاد گیرنده خواسته شده نتایج را بیان کند.( f ) 7- از یاد گیرنده خواسته شده فعالیتی انجام دهد و نتایج آن را تجزیه و تحلیل کند. ( g ) 8- پرسش هایی که برای جلب توجه یاد گیرنده ارائه شده و توسط مولف بلافاصله به آن جواب داده نشده است. ( h )

تحليل محتوای کتاب انديشه های نو در فلسفه جغرافيا (۵)

لوئی:الف لوئی برنامه ریز معروف ، ارتباط با ساختار رشته درسی ، قائل بودن به مفاهیم اساسی و کلیدی ، پایه بودن برای آموزش های بعدی ، ارتباط با مسائل روز و مرتبط بودن با مواریث فرهنگی را معیار های انتخاب محتوا می داند. از مجموع این نظرات چنین استنباط می شود که در واقع معیار های انتخاب محتوا متناسب و متناظر با معیار های انتخاب اهداف می باشند . از این رو هر گاه اراده ای بر تحلیل محتوا قائم گردد ، ناگزیر به رجعت به اهداف روشن و مدون خواهد بود. حال اگر این سوال بنیادی مطرح شود که " چرا تحلیل محتوا می کنیم؟" پاسخ دور از دسترس نخواهد بود .یافتن نسبت بین اهداف و محتوا به منظور بهبود محتوای موجود ، علت اصلی تحلیل محتوا خواهد بود. بنابراین لازم است بدانیم که چه کسانی می توانند تحلیل محتوا کنند و اساسا تحلیل محتوا چیست؟ بررسی و انتخاب محتوا براساس معیار های بیان شده می تواند تا حدودی از طریق مطالعه توام با دقت نظر مدرسان همان محتوا انجام شود در صورت دوم استفاده از تکنیک تحلیل محتوا می تواند به تحلیل گر کمک نماید تا استباطی منصفانه و به دور از تعصبات شخصی ارائه کند. تعریف تحلیل محتوا : فن پژوهشی عینی ، اصولی و احتمالا کمٌی در محتوا به منظور تفسیر آن را تحلیل محتوا می دانند. تفکر بنیادی تحلیل محتوا عبارتست از قرار دادن اجزای یک متن ( کلمات ، جملات، پاراگراف هاو امثالهم بر حسب واحدهایی که انتخاب می شود)در مقولاتی که از پیش تعیین شده اند. البته تحلیل محتوا تنها محدود به متن و نوشته نمی شود، بلکه می تواند شامل سایر مطالب از جمله تصاویر ، نقشه ها و نقاشی ها و نمودار ها نیز باشد. مواردی از تحلیل محتوا: 1- تحلیل محتوا به منظور مشخص ساختن انواع مفاهیم و مطالب به کار رفته 2- تحلیل محتوا به منظور تعیین اهداف آموزشی ( طریقه ای عکس حالت اول) 3- تحلیل محتوا به منظور بررسی معیار های انتخاب محتوا

تحلیل محتوا ی کتاب سیر اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا (4)

آن اطمینان می یابد.و این همان نکته است که در تولد هر اثر علمی می بایست آن را به عنوان میوه تازه ای از باغ علم قلمداد نمود و قدمش را گرامی داشت. اما لازم است در تولید و انتخاب این میوه ها نیز اصول و قواعدی را برشماریم . در زبان برنامه ریزی این قواعد را تحت عنوان " معیار های انتخاب محتوا " می شناسیم. معیار های انتخاب محتوا کدامند؟ شاید اگر اغراق نباشد یکی از سخت ترین بخش های اقدامات یک برنامه ریز درسی ، انتخاب محتوا باشد به خصوص در روزگاری که از آن به عنوان عصر انفجار دانش یاد می کنند. برخی از متخصصان برنامه ریزی آموزشی ملاک ها و معیار هایی را برای انتخاب محتوا ارائه نموده اند که نگاهی اجمالی بر آن ها خواهیم داشت. از نظر هیلدا تابا : اعتبار و اهمیت ؛ سازگاری با واقعیات اجتماعی؛ تعادل در وسعت و عمق؛تدارک دیدن برای طیف وسیعی از هدف ها ؛ داشتن قابلیت یادگیری؛ داشتن قابلیت انطباق با تجربیات قبلی یادگیرنده و تناسب با نیاز ها و علائق مخاطبین از جمله معیار های انتخاب محتوا توسط این صاحب نظر است. از نظر سیلور ، الکساندر و لوئیس : از نظر این گروه از صاحب نظران ، محتوا با ید دارای این ویژگی ها باشد: معرف اندیشه های یک رشته علمی ؛ بوجود آورنده درکی روشن از ساختار بنیادی رشته علمی ، تفهیم کننده روش های بررسی با استفاده از مثال و مساله ؛ جهان شمول بودن مفاهیم و اصول انتخاب شده ؛ برقرار کننده تعادل میان سهل و مشکل ؛ فراهم کننده فرصت تقویت تخیل فراگیر ؛ در ارتباط با هدف های عینی و دارای اعتبار و روائی کافی. از نظر آیزنر: ارتباط با هدف ؛ معنی دار بودن محتوا برای مخاطب؛ تناسب با تجارب قبلی مخاطب ؛داشتن جذابیت ؛ عملی بودن؛ تناسب باجنسیت؛ داشتن اهمیت ؛ و متناسب بودن با سطح رشد مخاطب از جمله ملاک هایی برای انتخاب محتوا ست.

Sunday, June 27, 2004

مشکلات فنی در وبلاگ

با سلام متاسفانه در بخش قالب وبلاگ پرشین بلگ در آموزش جغرافیا در ایران مشکلی به وجود آمده است که هنوز رفع نشده امید وارم در اولین فرصت این مشکل را بر طرف نمایم.

Saturday, June 26, 2004

اولین یادداشت

به منظور پشتیبانی از وبلاگ آموزش جغرافیا در ایران این وبلاگ طراحی شده است.