هشدارهاي تكان دهنده دانشمندان درباره تغييرات خطرناك آب و هوايي
هشدارهاي تكان دهنده دانشمندان درباره تغييرات خطرناك آب و هوايي
دانشمندان شركت كننده در كنفرانس تغييرات آب و هوايي در دانشگاه اكستر در انگليس نسبت به هرگونه تعلل در جلوگيري از تغييرات آب و هوايي به دولتهاي جهان هشدار داده اند. اين دانشمندان در صريحترين و تكان دهنده ترين هشدار خود به سران كشورهاي جهان اعلام كرده اند با توجه به ابعاد گسترده عوارض خطرناكي كه به واسطه تغييرات آب و هوايي در سطح زمين در حال ظهور است ، اگر اقداماتي عاجل و فوري از سوي همه دولتها و نيز اتباع آنها براي متوقف ساختن اين روندهاي نابودكننده به عمل نيايد، فرصت كوتاهي كه براي نجات سياره زمين و ساكنان آن باقيمانده از دست خواهد رفت . در كنفرانس دانشگاه اكستر كه جمعه گذشته به پايان رسيد بيش از۲۰۰ محقق و كارشناس مسائل آب و هوا از كشورهاي مختلف جهان شركت جسته بودند. همزمان با پايان يافتن اين كنفرانس مهم ، قطعنامه كيوتو براي كنترل گازهاي گلخانه اي پس از هفت سال تاخير به مورد اجرا گذارده خواهد شد. اما به اعتقاد ناظران آگاه ، اين قطعنامه با توجه به شرايط كنوني، به هيچ روي موازين با كفايت و موثري را براي جلوگيري از فاجعه اي كه در پيش است ارائه نمي‌دهد. زنگهاي خطر از مدتي پيش شروع به نواختن كرده اند. در ميزگرد بين المللي در مورد آب و هوا كه به وسيله سازمان ملل در موريتيوس برگزار شد دكتر راجندرا پاچوري اعلام كرد علل بروز آلودگي آب و هوا به تراز خطرناكي ارتقا يافته اند. در دنبال آن يك گروه از محققان در دانشگاه آكسفورد در بزرگترين تحقيقاتي كه تاكنون در مورد تغييرات آب و هوا به انجام رسيده گزارش داد كه فوريت و خطرناك بودن شرايط دو برابر حادتر از پيش بينيهاي ميزگرد سازمان ملل است . اين گروه در گزارش خود به توني بلر نخست وزير انگليس هشدار دادند كه در صورتي كه اقداميات مناسبي به انجام نرسد ظرف ده سال آينده بشريت مي تواند به نقطه غير قابل بازگشت در ارتباط با خرابي آب و هوا برسند. بالاخره رئيس بخش انگليسي شركت شل، لرد آكسبارو، پيش از انتشار گزارش سود سالانه شركت خود اعلام داشت اگر دولتها عاجلا اقدامات مناسبي به اجرا در نياورند فاجعه رخ خواهد داد. اما نشست هفته گذشته دانشگاه اكستر كه از پشتيباني نخست وزير انگليس نيز برخوردار بود، فرصتي فراهم آورد تا همه اطلاعات پراكنده اي كه در مورد تغييرات آب و هوا جمع آوري شده بود در يك چشم انداز جامع مورد توجه قرار گيرد. به اعتقاد كارشناسان اگر اقدامات مناسب به موقع به مورد اجرا گذارده شود مي‌توان با هزينه كم و فناوري غير پيچيده مي‌توان از نتايج خطرناك جلوگيري به عمل آورد. برخي از ناظران بر اين نكته تاكيد دارند كه در گذشته نيز نظاير اينگونه هشدارها داده شده اما اقدامات مناسبي به دنبال آن صورت نگرفته است . به عنوان مثال در سال۱۹۸۶ و پس از فاجعه نيروگاه چرنوبيل متخصصان هسته اي جهان در وين گرد آمدند تا عوارض اين فاجعه را بررسي كنند. در آن گردهمايي نيز دانشمندان ضرورت در پيش گرفتن اقدامات عاجل را به دولتها توصيه كردند اما عليرغم جدي بودن خطر، اقدامات مناسبي به انجام نرسيد. با اين حال به اعتقاد متخصصاني كه در دانشگاه اكستر گرد آمدند، در حال حاضر شرايط خسارت باري كه در اثر تغييرات آب و هوايي بوجود مي‌آيد نظير خشكسالي، سيل، و توفانهاي دريايي، تا ميزان سه برابر بيشتر از عوامل خسارت باري مانند زمين لرزه در ايجاد تحولات فاجعه بار در سطح سياره زمين دخالت دارند. در كنفرانس اكستر نكات زيادي درباره جنبه هاي مختلف تغييرات آب و هوا و عوارض مخاطره آميز آن مطرح شد. از جمله اين مسائل آنكه در سال گذشته شمار جمعيت پرندگان درياي شمال از حد قابل تداوم نيز پائين تر رفت . اين امر بدان علت بود كه مارماهيهايي كه خوراك اين پرندگان محسوب مي شدند به علت بالا رفتن دماي آب از اين منطقه به بخشهاي سردتر مهاجرت كردند. يك گروه از محققان با ارائه مدل تازه اي درباره نحوه تغييرات در اقيانوسها هشدار داده اند كه وجود دي اكسيد كربن اضافي در هوا كه ناشي از سوزاندن سوختهاي فسيلي است ، نه تنها سبب ازدياد آلودگي هوا مي‌شود، كه به واسطه اسيدي كردن آب اقيانوسها و درياها، حيات انواع گونه هاي آبزي را در معرض خطر جدي قرار مي‌دهد. كاهش گونه هاي ابزي از جمله موجب مي‌شود از شمار ماهي‌هاي صيد شده كه قوت لايموت تعداد قابل ملاحظه اي از ساكنان سياره زمين به شمار مي‌ايد تا حد زيادي كاسته گردد. به اعتقاد برخي از متخصصان طي۳۵ سال آينده همه صخره هاي مرجاني در اقيانوسهاي زمين از بين مي‌روند. اين امر ناشي از ازدياد دماي زمين نيست بلكه اسيدي شدن آب دريا عامل آن به شمار مي‌ايد. گازكربنيك در اثر مخلوط شدن با آب توليد اسيد كربنيك مي‌كند و اين اسيد اقيانوسهاي آلكالين دار را از درجه اسيدي بودن بالاتري برخوردار مي‌سازد. خزه ها و پلانكتن ها و جانوران ذره بيني موجود در آب اوقيانوسها طي ميليونها سال خود را با درجه معيني از اسيدي بودن تطبيق داده بودند. بر اساس محاسبات محققان بيش از نيمي از۸۰۰ ميليارد تن گاز كربنيكي كه از آغاز انقلاب صنعتي تا كنون به وسيله ابنا بشر وارد محيط زيست شده به وسيله پلانكتنهاي موجود در اوقيانوسها جذب شده است . بخش اعظم كربن در صدف نوعي از پلانكتنها به نام كوكوليتفورز جذب مي شود. اين جانوران آبزي در شمار زياد در سطح آب اوقيانوس جاي دارند و پس از مرگ به كف اوقيانوس سقوط مي‌كند و كربني را كه جذب كرده اند با خود به همراه مي‌برند. اين جانداران نمي‌توانند در آبهايي كه درجه اسيدي بودن آنها در حال افزايش است دوام بياورند. با از بين رفتن اين ابزيان ، عمل دفن كربن نيز متوقف مي‌شود. اقيانوسها همچون ريه هاي سياره زمين عمل مي‌كنند و با از كار افتادن آنها سياره نيز دچار خفگي مي‌شود. اسيدي بودن آب اقيانوسها با توجه به ميزان پ هاش آب اندازه گيري مي‌شود. درجه پ هاش را از يك تا۱۴ اندازه مي‌گيرند. درجه ۷ پ هاش خنثي است . بالاتر از آن محيط آلكايني است و پائين تر اسيدي. در گذشته پ هاش اقيانوسها۸۲ بود و اكنون ميزان آن به ۸۱ تقليل يافته و اين سقوط ادامه دارد
بر اساس آمار موجود درياهاي اطراف انگليس از درجه اسيدي بودن بيشتري در قياس با ديگر درياها برخوردارست . آزمايشها نشان مي‌دهد حتي اندكي ازدياد در ميزان اسيدي بودن موجب كاهش توان زاد و ولد پلانكتنها و صدف ماهيها و مرجانها مي‌شود. به اعتقاد دانشمندان ازدياد مواد آلوده ساز در آب و هوا انواع شرايط مخاطره آميز را براي ساكنان سياره زمين بوجود مي‌آورد. از جمله مهمترين اين سناريوها مي‌توان به موارد ذيل اشاره كرد : كاهش بارندگي به همراه ازدياد جمعيت موجب تحليل رفتن منابع آب آشاميدني در نقاط مختلف مي‌شود و اين امر به نوبه خود خصومتهاي قومي و منطقه اي را در مقياسي گسترده دامن خواهد زد. هم اكنون بر اساس تخمين هاي رسمي پيش بيني مي‌شود در مناطقي كه پيشاپيش از منابع آبي اندك برخوردار بوده اند، تا حد۲۵ درصد بر شمار جمعيت افزوده خواهد شد و اين در حالي است كه منابع آبي زيرزميني به واسطه تغييرات آب و هوايي دچارنقصان جدي شده است . به اعتقا كارشناسان سازمان ملل در خاورميانه به عنوان نمونه جنگ آينده بر سر منابع آب خواهد بود و نه ذخاير گاز و نفت . بالا رفتن دماي زمين موجب ذوب شدن يخهاي قطبي و بالا رفتن سطح آب درياها خواهد شد. در اثر اين فرايند بسياري از مناطقي كه در ارتفاعات پائين قرار دارند زير آب غرق خواهند شد. بخشي از بخش هاي مسكوني زمين از هم اكنون با خطر غرق شدن در زير آبهايي كه دائما بر ارتفاعشان افزوده مي‌شود دست و پنجه نرم مي‌كنند. به گفته پروفسور كريش راپلي مدير برنامه تحقيقاتي انگليس در قطب جنوب، ديواره هاي يخي بخش غربي قطب جنوب شروع به ذوب شدن كرده است و اين امر مي‌تواند نهايتا آب درياها را تا ميزان ۴۵ متر افزايش دهد. قريب۹۰ درصد جمعيت جهان در ارتفاعاتي كه با سطح فعلي آب درياها تناسب دارد زيست مي‌كنند. به اين ترتيب ازدياد آب اقيانوسها و درياها نظير غولي است كه بتدريج در حال بيدار شدن از يك خواب سنگين و طولاني است . ذوب شدن يخهاي گرينلند موجب مي‌شود بسياري از كشورها از انگلستان تا بنگلادش در زير آب غرق شوند. ذوب شدن يخهاي اين منطقه سطح آب درياها را تا شش متر افزايش خواهد داد. هرچند فرايند ذوب شدن يخهاي گرينلند فرايندي كند و طولاني است اما شواهد نشان مي‌دهد اين امر از هم اكنون آغاز شده است . ازدياد دماي زمين در عين حال موجب مي‌شود بخشهاي از سياره زمين چنان گرم شوند كه سكونت در آنها غير ممكن گردد. اين امر به واسطه يك چرخه بازخورد مثبت اتفاق مي‌افتد كه موجب مي‌شود ازدياد گرماي زمين ، خود با بالا رفتن بيشتر دما كمك كند. در بخشهايي از زمين نظير انگليس و شمال اروپا، ازدياد دما موجب معتدل شدن هواي سرد اين نقاط خواهد شد. بالا رفتن دماي زمين احتمال آتش سوزي در جنگلهاي مناطق حاره را نيز تا حد زيادي بالا خواهد برد. از بين رفتن اين جنگلها نابودي غني‌ترين زيستبومهاي زمين را به همراه خواهد داشت . بر اساس پيش بيني اداره هواشناسي انگليس بخش بزرگي از جنگلهاي آمازون طي۵۰ سال آينده از بين خواهد رفت و اين امر به نوبه خود خطر نابودي بخشهاي باقيمانده را به نحو چشمگيري افزايش مي‌دهد. از ديگر عوارض ازدياد دماي زمين بروز خشكسالي و نابودي زراعتها و در نتيجه پديد آمدن قحطي ناشي از كمبود شديد مواد غذايي است . قاره آفريقا در حال حاضر بيش از ديگر نقاط سياره زمين در معرض خطر قحطي قرار دارد. پيش بيني‌ها حاكي از آن است كه در قرن كنوني تا ميزان ۶۰ درصد از ريزش باران در بخش هاي جنوبي آفريقا در هنگام زمستان و تا۳۰ درصد از ريزش باران تابستاني در اين مناطق كاسته خواهد شد. بروز انواع بيماريهاي واگيردار از جمله مالاريا و گسترش آن به نقاط مختلف جهان و نيز ازدياد تواتر وقوع توفانهاي مهيب دريايي از ديگر عوارض تغييرات آب و هوايي در زمين است . به اعتقاد متخصصان مي‌توان با نگاه داشتن تراز گاز كربنيك موجود در جو زمين به ميزان كمتر از۴۰۰ قسمت در هر يك ميليون قسمت از اين قبيل عوارض ناخواسته و فاجعه آميز جلوگيري به عمل آورد. در حال حاضر تراز اين گاز در جو معادل۳۷۰ قسمت در يك ميليون قسمت است و اين رقم با سرعت در حال افزايش است . با اين حال اگر كشورهاي ثروتمند ميزان توليد گاز كربنيك خود را تا سال ۲۰۲۰ به ميزان ۳۰ درصد و بقيه كشورهاي جهان ميزان توليد اين گاز را تا سال۲۰۵۰ به ميزان ۵۰ درصد كاهش دهند، مي‌توان اميدوار بود كه تراز گاز كربنيك از سطح قابل قبول بالاتر نرود. به اعتقاد اقتصاد دانان اگر اقدامات عملي به مدت يك دهه به تاخير افتد آنگاه ابعاد اقدامات مي‌بايد تا دو برابر گسترش يابد و اگر تا۲۰ سال آينده اقدامي جدي صورت نگيرد در آن صورت براي كسب نتايج مورد نظر بين ۳ تا ۷ برابر مخارج كنوني هزينه كرد. نكته قابل توجه آنكه مي‌توان با فناوريهاي كنوني به نتايج مناسبي در زمينه كاهش ميزان گاز كربنيك دست يافت . از جمله اقداماتي كه در اين زمينه بايد صورت گيرد شامل استفاده از منابع انرژي قابل بازيافت ، كاشتن شمار بيشتري درخت و ازديادفضاي سبز، استفاده از روشهاي مناسب براي جلوگيري از متصاعد شدن گازهاي خطرناك به محيط زيست از دود كش كارخانه ها يا اگزوز اتومبيل ها، و بالاخره احتمالا استفاده از انرژي هسته اي است . انجام اين اقدامات هزينه چنداني در برنخواهد داشت . بنا بر محاسباتي كه محققان انجام داده اند با يك درصد توليد ناخالص اروپا در طي يك دوره ۲۰ ساله مي‌توان به هدف كنترل گازهاي گلخانه اي و تعديل تغييرات آب و هوا دست يافت . در حال حاضر مخالفت بوش با اقدامات بين المللي براي كاستن از تراز گاز كربنيك توليدي بزرگترين مانع در راه موفقيت هر نوع اقدام در اين زمينه به شمار مي‌آيد.
منبع: خبرگزارى ايرنا
posted by choobineh @ 7:20 am
0 comments
