جغرافياي طبيعي ايران
جغرافياي طبيعي ايران
كشور ايران با 195/648/1 كيلومتر مربع وسعت (هفدهمين كشور جهان )در نيمكرة شمالي ،نيمكرة شرقي، در قارة آسيا و در قسمت غربي فلات ايران واقع شده و جزء كشورهاي خاورميانه است . نصف النهار َ5 ْ44 شرقي از غربي ترين نقطه ايران (حدود 50 كيلومتري غرب ماكو) و نصف النهار َ18 ْ63 شرقي از شرقي ترين نقطه ايران (حدود 150 كيلومتري جنوب شرقي سراوان )عبورمي كند .همچنين مدار َ3 ْ25 شمالي از جنوبي ترين نقطة ايران (حدود 85 كيلومتري چابهار)َ و مدار َ47 ْ39 شمالي از شمالي ترين نقطة ايران (حدود 80 كيلومتري شمال ماكو) مي گذرد.
همسايگان ايران و طول مرزهاي مشترك آنها با ايران عبارتنداز :جمهوري هاي ارمنستان (40 )،آذربايجان (767 ) و تركمنستان (1206 ) در شمال ،افغانستان (945 )و پاكستان (978 كيلومتر)در شرق وتركيه (486 )و عراق (1609 كيلومتر) در غرب .طول سواحل ايران در امتداد درياي خزر از رودخانة آستارا تا خليج حسينقلي 657 كيلومتر ،درياي عمان از خليج گواتر تا بندرعباس 784 كيلومتر و خليج فارس از بندر عباس تا دهانة اروندرود نيز 1259 كيلومتر است كه در مجموع پيرامون ايران بالغ بر 8731 كيلومتر مي باشد .
پايتخت ايران ،شهرتهران است و بنادر مهم آن عبارتنداز :انزلي ، نوشهر،بوشهر، شهيد رجايي ،امام خميني ، آبادان ، خرمشهر،بندر عباس
جغرافياي طبيعي
حدود 90% خاك ايران در محدوده فلات ايران واقع شده و كشوري كوهستاني محسوب مي شود.بيش از نيمي ازمساحت كشور را كوهها وارتفاعات ،14 را صحراها و كمتر از 14 آن را نيز اراضي قابل كشت تشكيل داده است .
ارتفاعات ايران رابطور كلي مي توان به چهار رشته كوه اصلي تقسيم نمود كه عبارتند از :رشته كوههاي شمالي ،رشته كوههاي غربي ، رشته كوه هاي جنوبي و كوههاي مركزي و شرقي .
كوههاي شمالي از كوههاي آرارات در تركيه شروع شده ،به ترتيب باكوه‌هاي علمدار، سهند، سبلان ، كوههاي طالش ، كوههاي قافلانكوه در آذربايجان ، رشته كوه هاي البرز در شمال تهران و قسمت جنوبي استانهاي گيلان و مازندران ،رشته كوههاي آلاداغ ،بينالود ،هزار مسجد وقره داغ در خراسان ادامه يافته ،در افغانستان به كوههاي هند وكش مي‌پيوندد. بلندترين نقطه اين كوهها، قلة دماوند با 5671 متر ارتفاع است كه بلندترين نقطة ايرن نيزمحسوب مي شود.
رشته كوههاي غربي نيز از آرارات شروع شده واز شمال غربي به سوي جنوب شرقي امتداد داشته و كوههاي ساري داش ، چهل چشمه ،پنجه علي ، الوند ،كوههاي بختياري ،پيشكوه وپشتكوه ،اشتران كوه و زردكوه رادربرمي گيرد كه تقريبا" تمام اين سلسله كوهها را در مجموع رشته كوه زاگرس مي نامند .بلندترين نقطه اين رشته ، قله دينار (دنا) است كه 4409 متر ارتفاع دارد.
رشته كوه هاي جنوبي از خوزستان تا سيستان و بلوچستان امتداد يافته وبه كوههاي سليمان در پاكستان مي پيوندد و شامل كوههاي سپيدار، ميمند، كوههاي بشاگرد و كوه بم پشت مي باشد.
كوههاي مركزي و شرقي عمدتا" شامل كوههاي كركس ، شيركوه ،كوه بنان ،جبال بارز،بزمان وتفتان بوده و بلندترين نقطه اين كوهها ،كوه هزار(4465 متر) مي باشد .
اكثر رودهاي جاري درايران كم آب بوده وتنها رود قابل كشتيراني آن ،رود كارون است .رودهاي ايران در چهار حوضة عمدة درياي خزر ،خليج فارس و درياي عمان ، درياچة اروميه و آبريزهاي داخلي جريان دارند.
مهمترين رودهاي حوضة خليج فاس و درياي عمان عبارتنداز :كارون ،جراحي ،كرخه ،دز، زهره ،مند ،هنديجان ،دالكي ، سيمره ،تياب ، شور،اروند رود، كل ،مهران ،الوند، ميناب ، سرباز و باهوكلا ت .
سيمينه رود، زرينه رود،آجي چاي (تلخه رود)و نازلو چاي ،از رودهايي هستند كه به درياچه اروميه مي ريزند.
رودهاي عمدة حوضة درياي خزر عبارتنداز: قزل اوزن ، سفيد رود، شور،اهرچاي ،زنجان چاي شاهرود،قره سو،ارس ، چالوس ،هراز،تجن ،گرگان واترك .
همچنين رودهاي بمپور، هليل رود، ماشكل ، شور، كال شور، جوين ،كر، زاينده رود،حبله رود،قره چاي، كرج ،جاجرود وكشف رود نيزبه حوضه‌هاي داخلي مي ريزند.
خليج فارس كه درجنوب ايران واقع شده و ارتباط دريايي كشور را از طريق تنگة هرمز و درياي عمان با ساير نقاط جهان تأمين مي كند، در حدود 240000 كيلومتر مربع وسعت دارد.
وسيعترين جزيره‌هاي ايران كه عمدتا" در خليج فارس و تنگة هرمز واقع شده‌اند عبارتنداز:قشم (1491 كيلومترمربع ) ، كيش (7/89 )، لاوان (76 )، لارك (7/48)، هرمز(9/41)، هنگام (6/33 )،اشك (3/26 كيلومتر مربع در درياچة اروميه )، فارور بزرگ (2/26 )، هندورابي (1/21)، خارك (5/20 )، مينو(8/17 )، وسري (سيري 3/17 كيلومتر مربع ).
درياي خزر با 200/424 كيلومتر مربع وسعت (بزرگترين درياچة جهان ) در شمال ايران واقع شده و ارتباط دريايي ايران را با كشورهاي اروپائي از طريق آبراهه هاي ولگا ودن در كشور روسيه برقرار مي كنند. آب بيشتر درياچه هاي ايران شور است و بزرگترين آنها عبارتنداز: اروميه (4868 كيلومتر مربع )، نمك (1806)، هامون جازموريان (1097 )، بختگان (750 )، طشك (تشك 442 )، مهارلو(208 )، حوض سلطان (5/106 )، فامور (پريشان 43)و زريوار (5/8 كيلومتر مربع ).
در حدود 180200 كيلومتر مربع از خاك ايران را جنگل پوشانده كه حدود 5/55 % آن مربوط به جنگل هاي بلوط غرب كشور است و «جنگل هاي شمال » در حاشية جنوبي درياي خزر 19% ،جنگل هاي پستة پراكنده در جنوب وشرق 3/13 % ، جنگل هاي كوهستاني ارس 6/6 % ،و جنگل هاي گرمسيري و كويري نيز 6/5 % آن را تشكيل مي دهد.
كشور ايران داري آب وهوايي متنوع و متفاوت بوده و با مقايسه نقاط مختلف كشور اين تنوع رامي توان به خوبي مشاهده نمود . ارتفاع كوههاي شمالي ، غربي و جنوبي به قدري زياد است كه از تأثير كلي بادهاي مرطوب درياي خزر ،درياي مديترانه و خليج فاس در نواحي ايران جلوگيري مي كند. به همين سبب دامنه هاي خارجي اين كوهها داراي آب وهواي مرطوب بوده و دامنه هاي داخلي آن خشك است .
در كرانه هاي جنوبي درياي خزر آب و هوا معتدل ،و ميزان بارندگي آن به خصوص در سواحل غربي گيلان بيشتر از ساير نقاط است . مقدار متوسط گرماي سالانه دراين نواحي در حدود 18 درجه سانتيگراد مي باشد .
آب وهواي قسمت غربي كشور مديترانه‌اي است كه در نواحي جنوبي آن آب وهواي نيمه صحرايي گرم نيز بر آن تأثير مي گذارد .دراين نواحي تابستانها با گرماي شديد در دره‌ها و هواي معتدل در ارتفاعات همراه بوده و در زمستانها هواي معتدل در دره ها و سرماي شديد در ارتفاعات حكمفرمااست .
در نواحي جنوبي ،با وجود هواي مرطوبي كه در سرتاسر اين منطقه حاكم است، ميران حرارت دراين قسمت ها بالا بوده ، به طوري كه حداكثر گرما در خوزستان به 54 درجه سانتيگراد نيز مي‌رسد .از ويژگيهاي اين ناحيه تابستانهاي گرم و زمستانهاي معتدل است و اختلاف درجه حرارت در فصول مختلف و شب و روز ،زياد نيست .به علت وجود كوههاي البرز درشمال و رشته كوههاي زاگرس در غرب كشور، همانگونه كه ذكر شد ، نواحي داخلي فلات ايران داراي آب و هواي خشك وبياباني است . در كوهپايه هاي شمالي و غربي اثراتي از آب وهواي معتدل مجاور در آن وجود داشته و هرچه از غرب به شرق و ازشمال به جنوب برويم از اثر بادهاي مرطوب كاسته شده و گرماي هوا نيز افزايش مي يابد. درقسمت پست مركزي ،شرقي و جنوب شرقي ايران آب وهواي بياباني حكمفرماست . كه ازمشخصا ت آن سرماي شديد زمستانهاو گرماي سوزان تابستانهاو اختلاف فاحش بين در جه حرارت شب و روز مي باشد.
posted by choobineh @ 7:35 am
0 comments
0 Comments:
Post a Comment
<< Home